Procedura celna 42 – na czym polega?

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą mogą w sposób swobodny nabywać i sprzedawać towary i usługi. Oczywistym jest, że może się to odbywać zarówno w kraju, jak również poza jego granicami. W konsekwencji, rozróżniamy transakcje krajowe, wewnątrzwspólnotowe i transakcje z tzw. krajami trzecimi – znajdującymi się poza terytorium Unii Europejskiej. Wszystko jest dozwolone jeśli spełnimy odpowiednie warunki. Przy imporcie towarów spoza UE sprowadza się to w szczególności do składania prawidłowych deklaracji podatkowych oraz oznaczenia przeprowadzanych transakcji w dokumentacji księgowej. W rezultacie, transakcje zakupu – objęte konkretnymi procedurami celnymi – wymagają od podatników szablonowego podejścia do niektórych elementów transakcji. Za przykład może posłużyć procedura celna 42 . W dzisiejszym artykule przedstawimy jej najważniejsze cechy, jednocześnie odpowiadając na pytania:

• na czym polega procedura celna 42?
• w jaki sposób powinna przebiegać transakcja przy jej zastosowaniu?
• czy wpływa ona na zwolnienie z podatku VAT?

O tym wszystkim poniżej. Zapraszamy do lektury.

Import towarów lub usług

Procedura celna 42 związana jest z importem towarów. Oznacza on przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego – spoza obszaru Unii Europejskiej – na jej terytorium. A konkretniej rzecz ujmując, np. na terytorium Polski lub innego kraju członkowskiego Unii. Przedmiotem importu mogą być zaś rzeczy oraz ich części oraz wszelkie postaci energii. Co istotne w tej kwestii, podatnicy z tytułu importu – co do zasady – mają obowiązek rozliczania podatku VAT.

Procedura celna 42

Z dniem 1 października 2020 roku niektóre procedury celne (a mówiąc bardziej rzeczowo – część z nich) należy obowiązkowo wykazywać w pliku JPK_V7. Jedną z nich jest właśnie procedura celna 42. Wykorzystuje się ją przy przywozie towarów z krajów trzecich do jednego z krajów członkowskich UE, a następnie kolejnym przewozie towarów do innego kraju UE. Mówiąc prościej, procedurę celną wykorzystuje się np. przy zakupie towaru z Chin, który ma zostać dostarczony do Polski, ale finalnie jego krajem przeznaczenia są Niemcy.
W przypadku tej metody podatek VAT należny do zapłaty powstaje dopiero w końcowym państwie UE. Czyli w kraju, do którego trafiają towary przeznaczone na sprzedaż. Dla jasności – państwem końcowym będzie kraj, który jest faktycznym i ostatecznym odbiorcą importowanych towarów.

W celu prawidłowego wykorzystania tej procedury, bardzo ważnym jest rozróżnienie podmiotów transakcji. Dla przykładu, w przypadku polskiego podatnika mogą być to:

• dostawca towarów pochodzący z kraju spoza Unii Europejskiej (np. Rosji, Chin lub Stanów Zjednoczonych);
• polski podatnik prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Polski (gdzie Polska jest krajem przywozu) który dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na rzecz  docelowego importera (przedstawiciel fiskalny importera);
• importer pochodzący z jednego z państw członkowskich UE (chodzi o kraj przeznaczenia dla towarów importowanych);
• przedstawiciel fiskalny, który realizuje odprawę celną w imieniu importera (może być to np. firma kurierska, która dokonuje importu towarów oraz zajmuje się spedycją).

Przebieg transakcji

Aby w pełni zrozumieć rolę podmiotów transakcji, jak i sam jej przebieg, posłużymy się prostym przykładem.

1. Aby wykorzystać procedurę celną 42, musi powstać transakcja zakupu z kraju trzeciego (np. z USA) z jednoczesnym zaznaczeniem, że towar będzie transportowany np. do portu w Polsce.
2. Jednak sam zakup poprzedza złożenie zamówienia u polskiego sprzedawcy np. przez niemieckiego kontrahenta. Oba te podmioty powinny być czynnymi podatnikami podatku VAT i VAT-UE.
3. W momencie, gdy towar zostanie przesłany, przedstawiciel fiskalny oznacza, że przedmiotem transakcji jest towar, który nie będzie użytkowany w Polsce. A zatem, zostaje on przesłany dalej do Niemiec w ramach wewnątrzwspólnotowej wymiany towarów. Wówczas, w dokumentach celnych oznacza się procedurę celną 42. W tym momencie, na podstawie dyrektywy unijnej, polski podatnik nie ma obowiązku naliczania VAT od takiej transakcji.
4. Ostatnim krokiem w procedurze 42 jest przesłanie oświadczenia, że dany towar odebrano w Polsce, a następnie przetransportowano do Niemiec. A więc jest to równoznaczne ze spełnieniem warunku o wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.

Uwaga!

Procedura celna 42 wymaga od podmiotów przywożących towar wpisania w pole 37 w dokumencie Jednolitego Dokumentu Administracyjnego (SAD) kodu rozpoczynającego się liczbą 42. Wówczas organy celne wiedzą, z jakim typem transakcji mają do czynienia. W oparciu o ową deklarację następuje dalszy transport zaimportowanych towarów do państwa innego niż kraj UE przywozu. W konsekwencji, tylko ta część wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów wymaga od polskiego podatnika oznaczenia w nowym pliku JPK_V7.

Procedura celna 42 a podatek VAT

Niezaprzeczalną zaletą procedury celnej 42 jest możliwość skorzystania przez podatnika ze zwolnienia podatku VAT od importu towarów.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień: zwalnia się od podatku import towarów w przypadku, gdy miejscem przeznaczenia tych towarów jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i wywóz z terytorium kraju tych towarów nastąpi w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

W konsekwencji, stosowanie procedury celnej 42 umożliwia opodatkowanie VAT sprzedaży importowanych towarów dopiero w kraju ich przeznaczenia (w kraju importera). W skrócie oznacza to, że podatnik, będąc jedynie pewnego rodzaju pośrednikiem w transakcji  – dokonując już tylko wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na rzecz importera – nie naraża się na koszty i złożone formalności związane z klasycznym importem.