Zastanawiasz się, czym różni się umowa o pracę od umów cywilnoprawnych? Podstawowe kwestie dotyczą charakteru świadczonej pracy, konieczności jej osobistego wykonania, wynagrodzenia, a także składek ZUS. Różnic jest jednak znacznie więcej. Jakie są zalety i wady umowy o pracę, umowy zlecenie oraz umowy o dzieło? Dowiesz się dzisiaj.

Umowa o pracę – strony, obowiązki i świadczenia

Podpisując umowę o pracę, pracownik potwierdza zobowiązanie do wykonywania określonego rodzaju pracy pod kierownictwem pracodawcy oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Pracodawca poprzez umowę o pracę zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika oraz wypłacania mu wynagrodzenia. Umowa o pracę powinna być sporządzona na piśmie i może zostać zawarta na okres próbny, na czas nieokreślony lub na czas określony.

Ważną kwestią w przypadku umów o pracę jest ich treść. Dobrze skonstruowany dokument powinien wskazywać strony umowy, rodzaj umowy, a także datę jej zawarcia. Umowa o pracę musi jasno określać warunki zatrudnienia, przede wszystkim: rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie ze wskazaniem jego składników, wymiar czasu pracy oraz termin jej rozpoczęcia.

Pracując na umowę o pracę, przysługuje Ci prawo do płatnego urlopu. Możesz korzystać ze wszystkich przywilejów pracowniczych zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie Pracy. Umowa o pracę chroni również kobiety ciężarne, niepełnosprawnych, a także pracowników w wieku przedemerytalnym. Korzystają oni ze specjalnej ochrony przed zwolnieniem.

Jedną z podstawowych różnic pomiędzy umową o pracę a umowami cywilnoprawnymi jest kwestia odprowadzania składek ZUS. Umowa o pracę zawsze stanowi podstawę do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Umowa zlecenia – strony, świadczenia, odpowiedzialność

O ile umowa o pracę powinna być sporządzona w wersji pisemnej, o tyle umowa zlecenie nie musi posiadać takiej formy. Dobrze jednak, gdy zostaje spisana – wówczas zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca mają podstawę, aby dochodzić swoich praw w razie niewywiązania się którejś ze stron z zawartego porozumienia.

Inaczej przedstawia się również kwestia miejsca wykonywania pracy. Zleceniodawca nie narzuca, gdzie zleceniobiorca ma wykonywać swoje obowiązki. Co więcej, działając na podstawie umowy zlecenie, wykonujesz określone czynności cywilnoprawne i nie musisz spełniać dodatkowych żądań zleceniobiorcy. Niestety nie przysługuje Ci prawo do płatnego urlopu, choć na etapie zawierania umowy możesz wynegocjować taki zapis. W przypadku umów cywilnoprawnych zleceniobiorca nie jest w żaden sposób chroniony ze względu na swój stan zdrowia czy wiek – zleceniodawca może wręczyć wypowiedzenie umowy zlecenia w każdej chwili.

Jedną z najistotniejszych wad umowy zlecenia jest odpowiedzialność zleceniobiorcy. To on odpowiada całym swoim majątkiem za ewentualną szkodę wyrządzoną osobie trzeciej. Nieco inaczej wygląda też odprowadzanie składek na ZUS. W ramach umowy zlecenia nie będziesz objęty ubezpieczeniami społecznymi, jeśli dodatkowo pracujesz na etat (masz inny tytuł do ubezpieczeń). Obowiązek odprowadzania składek nie dotyczy też zleceniobiorców, którzy są uczniami lub studentami i nie ukończyli 26 roku życia. Z kolei, gdy podpisujesz umowę zlecenie ze swoim pracodawcą, będziesz traktowany nie jako zleceniobiorca, ale pracownik i zostaniesz objętymi zarówno ubezpieczeniami społecznymi, jak i zdrowotnym.

Umowa o dzieło – strony, przedmiot umowy

Umowę o dzieło zawierają: przyjmujący dzieło (zleceniodawca) oraz osoba je wykonująca (zleceniobiorca). W ramach podpisanego dokumentu przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, z kolei zlecający – do zapłaty wynagrodzenia w wysokości określonej w umowie.

Podstawową różnicą pomiędzy umową zlecenia a umową o dzieło jest przedmiot pracy, który w przypadku umowy o dzieło musi mieć konkretny i namacalny rezultat materialny lub niematerialny. Co to właściwie oznacza? Np. wykonanie mebli, napisanie artykułu lub zaprojektowanie strony internetowej. W ramach podpisanej umowy o dzieło wykonawca odpowiada za rezultat swojej pracy, a zleceniodawca ma w tym przypadku dość szerokie uprawnienia do wnoszenia reklamacji.

A jak wygląda kwestia wynagrodzenia? O ile w przypadku umowy zlecenia obowiązuje minimalna stawka godzinowa, o tyle wynagrodzenie za dzieło ustalane jest pomiędzy stronami. Zatrzymując się jeszcze na chwilę przy wynagrodzeniu z umowy zlecenia – jego wysokość uzależniona jest nie tylko od wysokości stawki, ale również liczby przepracowanych godzin. Wynagrodzenie stanowi iloczyn stawki godzinowej oraz liczby godzin.

Biorąc pod uwagę składki ZUS, w przypadku umowy o dzieło wykonawcy nie przysługują żadne świadczenia. Zleceniodawca nie opłaca ani składki zdrowotnej, ani składek emerytalnych, rentowych, wypadkowych czy chorobowych.

Umowy cywilnoprawne – koszty uzyskania przychodów i podatek dochodowy

Od każdego rodzaju umowy należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy. W przypadku umów cywilnoprawnych ustalenie stawki podatku wygląda dokładnie tak samo. Jeśli wynagrodzenie brutto nie przekracza 200 zł, stosuje się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18%. Z kolei, gdy wynagrodzenie jest wyższe niż podana wartość, stosuje się opodatkowanie na zasadach ogólnych, a więc 20%.

Zarówno w przypadku umowy o dzieło, jak i umowy zlecenie płatnik – zleceniodawca może obniżyć podstawę opodatkowania o zryczałtowane koszty uzyskania przychodów. W zależności od tego, czy umowa przewiduje korzystanie z praw autorskich, czy nie, koszty te wyniosą albo 50%, albo 20%.