Działalność nieewidencjonowana dotyczy drobnej działalności zarobkowej osób fizycznych. Nie zwalnia ona z obowiązku opłacania podatku dochodowego, nie wiąże się jednak z koniecznością uiszczania składek ZUS. Czy warto skorzystać z możliwości prowadzenia tego rodzaju działalności? Poznaj zalety i wady działalności nierejestrowanej.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Wraz z wejściem w życie Konstytucji biznesu pojawiło się wiele nowych rozwiązań ułatwiających działalność zarobkową osób fizycznych. Jedyną z nich jest możliwość uzyskiwania przychodu z tzw. działalności nierejestrowanej nazywanej również nierejestrową lub nieewidencjonowaną.

Działalność nierejestrowana dotyczy drobnej aktywności zarobkowej osób fizycznych – handlu lub usług, która nie wiąże się z obowiązkiem rejestracji firmy w CEIDG. Co więcej, w ramach działalności nieewidencjonowanej nie musisz również opłacać składek ZUS, a także prowadzić skomplikowanej księgowości. Działalność nierejestrowana popularnie nazywana jest firmą na próbę.

Kto może prowadzić działalność nierejestrową?

Kwestie działalności nierejestrowej reguluje Ustawa Prawo Przedsiębiorców. Zgodnie z art. 5 ust.1 „działalności gospodarczej nie stanowi działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej”.

Jak widać, kluczowymi elementami przy działalności nieewidencjonowanej są warunki dochodowe oraz czasowe przewidziane przez ustawodawcę. Aby można było korzystać z przywileju prowadzenia działalności nieewidencjonowanej, musisz być osobą fizyczną, a przychody osiągane przez Ciebie z owej działalności nie mogą przekroczyć 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ważny jest również próg czasowy – działalności nierejestrowej nie mogą prowadzić osoby fizyczne, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy miały własną firmę.

Osoba wykonująca działalność nierejestrową może dobrowolnie złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, nawet jeśli nie przekroczy określonego progu dochodowego. Wówczas prowadzona przez nią działalność zyskuje miano gospodarczej – od dnia określonego we wniosku CEIDG-1.

Nieco inaczej wygląda kwestia, jeśli w ramach wykonywanej działalności przekroczysz określony przez ustawodawcę pułap przychodów. W terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło jego przekroczenie, jesteś zobowiązany do wypełnienia i złożenia wniosku CEIDG-1, a więc zarejestrowania działalności gospodarczej. Co więcej, Twoja działalność nierejestrowana zyskuje miano gospodarczej nie z dniem rejestracji, ale z dniem przekroczenia progu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Składki ZUS i podatek od działalności nierejestrowanej

Jedną z największych zalet w ramach wykonywania działalności nieewidencjonowanej jest brak obowiązku opłacania składek ZUS. „Przedsiębiorca” prowadzący działalność nierejestrowaną nie dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń, nie składa również żadnych deklaracji ZUS.

Jednym z obowiązków osoby wykonującej działalność nierejestrową jest odprowadzanie podatku dochodowego. Jak wiadomo, każdy przychód jest opodatkowany, nie inaczej rzecz wygląda  w przypadku działalności nieewidencjonowanej. Tutaj jednak ustawodawca także ograniczył się do minimum formalności i podatek wykazuje się dopiero w zeznaniu rocznym PIT-36 w rubryce działalność nierejestrowana i uiszcza w ramach rocznego rozliczenia. Przedsiębiorca nie ma więc obowiązku comiesięcznego rozliczania i opłacania zaliczek na podatek dochodowy. W zeznaniu rocznym możesz odliczyć koszty poniesione ściśle w związku z wykonywaną działalnością np. zakup surowców do produkcji.

Zalety i wady działalności nierejestrowanej

Możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej to ukłon w stronę osób, które chcą spróbować swoich sił w biznesie, bez ponoszenia kosztów np. obowiązkowych comiesięcznych składek ZUS. Wykonywane przez nie drobne usługi nie zawsze pokrywają kwoty, które co miesiąc należy uiszczać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a w ramach działalności nierejestrowej mogą powoli rozwijać swój biznes bez obawy o to, że nie pokryje on kosztu składek na ubezpieczenia. Działalność nieewidencjonowana to również dobry sposób na podreperowanie domowego budżetu.

Choć prowadzenie działalności nieewidencjonowanej nie wiąże się z formalnościami dotyczącymi rejestracji firmy oraz opłacania składek ZUS, nie jest całkowicie wolne od dokumentacji. Jeśli zdecydujesz się na taką formę zarobkowania, musisz pamiętać o obowiązkach przewidzianych przez ustawodawcę. Nie musisz prowadzić skomplikowanej księgowości, ale pamiętaj, że ciąży na Tobie obowiązek posiadania uproszczonej ewidencji sprzedaży.

W świetle prawa cywilnego prowadząc działalność nierejestrowaną, jesteś przedsiębiorcą – dotyczy to przede wszystkim relacji z konsumentami. Sprzedawane przez Ciebie towary podlegają np. prawu odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Konsument ma prawo zażądać od Ciebie dowodu zakupu np. faktury. Jeśli kupujący w ciągu 3 miesięcy od dokonania zakupu zgłosi żądanie jej wystawienia, masz obowiązek dokument taki mu dostarczyć. Konsument ma prawo również do reklamacji i napraw zakupionego u Ciebie towaru.

Co jeszcze musisz wiedzieć o działalności nierejestrowej?

Na koniec warto jeszcze wspomnieć o kilku ważnych aspektach dotyczących prowadzenia „firmy na próbę”. Jak zostało napisane wyżej, próg przychodów wynosi 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Wartość ta nie jest stała – zmienia się co roku i w ostatnich latach nie było takiego okresu, w którym by zmalała. Oznacza to, że przedsiębiorca nierejestrowany co roku może osiągać nieco wyższe przychody, które nie będą obligowały go do rejestracji firmy.

W części o podatku od działalności nierejestrowanej wspomnieliśmy, że obliczając wysokość podatku, można stosować koszty uzyskania przychodu. Pamiętaj jednak, że każdy koszt musi zostać udokumentowany np. fakturą. Jeśli nie jesteś podatnikiem VAT czynnym, wystarczy, aby na fakturze znalazły się Twoje dane, przede wszystkim imię oraz nazwisko.